Lise 1 Tarih dersi TÜRKİYE TARİHİ (11–13.YÜZYIL) ünitesi TÜRKİYE SELÇUKLU DEVLETİnde Kültür ve Medeniyet konusunun alt başlığı olan Türkiye Selçuklu Devletinde Kültürel Hayat konusunun özetini aşağıdan okuyabilirsiniz. KPSS Tarih hazırlığı yapan arkadaşlarımızın konuyu mutlaka dikkatlice okuması gerekir.
Türkiye Selçuklu Devletinde Kültürel Hayat
YAZI, DİL VE EDEBİYAT
Türkiye Selçukluları zamanında resmi dil ve edebiyat dili Farsça, bilim dili olarak da Arapça kullanılmaktaydı. Farsça edebiyat alanında önemli bir yere sahip olmuş, Türkçe kendine önemli bir yer bulamamıştı.
Farsça’nın bilim ve edebiyat dili olmasında Türkler’e İslamiyet’in İran yoluyla geçmesi, iki ülke arasında sıkı ilişkilerin olması, İranlı aydın ve idarecilerin işbaşına gelmesi ile Fars dilinin gelişmiş bir dil olması etkili olmuştur.
Anadolu’da Türkçe’nin zamanla gelişip devlet dili olmasında; Türkmen beyleri ve Moğolların payı büyük olmuştur. Moğol istilasından dolayı batıya göç eden birçok bilim adamı ve edebiyatçı Anadolu’ya gelmiş ve bir çok eser meydana getirmiştir. Bu şekilde XIII. yüzyılda Anadolu’da Türkçe büyük gelişme göstermiş ve Karamanoğlu Mehmed Bey tarafından resmi dil olarak ilan edilmiştir (1277).
Türkiye Selçukluları ve Beylikler döneminde üç tür edebiyat akımı gelişti. Bunlar;
Halk Edebiyatı
Anadolu’da ilk Türk edebiyatı olup, bu alanda önemli eserler verilmiştir. Battal Gazi Destanı, Danişmentname, Bektaşi ve Nasreddin Hoca Fıkraları ile Garibname örnek olarak verilebilir.
Tasavvuf Edebiyatı
Kösedağ Savaşı ve sonrası ortaya çıkan buhranlı, ümitsiz ortam, iç isyanlar ve yalnızlık ile halk kendini Allah’a götürecek manevi otoritelere sığınma ihtiyacı hissetmiştir. Bu durumda halk, tekkelerin etrafında toplanmış ve böylece tasavvuf şairleri ve şiirleri ortaya çıkmıştır. Mevlana Celaleddin Rumi’nin Mesnevisi, Yunus Emre’nin Divanı bu tür edebiyat akımına örnek olarak verilebilir.
Divan Edebiyatı
Bu edebi akım yaygın olarak kullanılmıştır. Anadolu’da ilk divan şairi Hoca Dehhani olup Selçuklu Şehnamesi adlı eseri önemli bir yere sahiptir.
BİLİM