Ders İzle Online Ders İzle
9. Sınıf Tarih dersi TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ (10–13.YÜZYIL) ünitesi İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERnde Kültür ve Medeniyet konusunun alt başlığı olan Ordu konusunun özetini aşağıdan okuyabilirsiniz. KPSS Tarih hazırlığı yapan arkadaşlarımızın konuyu mutlaka dikkatlice okuması gerekir.
İlk Türk-İslam Devletlerinde Kültür ve Medeniyet
Ordu
* İlk Türk – İslam devletlerinde İslamiyet’ten önceki Türklerde olduğu gibi ordu en önemli kurumların başında geliyordu. Türkler İslamiyet’ten önce güçlü bir ordu teşkilatına sahip oldukları için askeri alanda İslam dünyasını etkilemişlerdir.
* Karahanlılarda ordu, tamamen Türklerden meydana geliyordu.
* Gaznelilerde ordu yerli unsurlardan oluşmaktaydı. Ayrıca, çeşitli kavimlerden devşirilerek özel bir eğitimden geçirilen, sultanın idaresinde bulunan hassa ordusu vardı (Gulam = Köle).
* Büyük Selçuklularda asker yetiştirmek amacıyla “ikta” sistemi uygulamaya konulmuştur. İkta sistemine göre topraklar kişilere kiraya veriliyor ve bu ikta sahiplerinin devlete asker yetiştirmeleri sağlanıyordu, ikta sistemi ile:
– Toprağın iyi işlenmesi sağlanmıştır.
– Devlet masraf yapmadan büyük bir orduya sahip olmuştur. Bu sistemi Osmanlı Devleti daha da geliştirerek tımar sistemi adıyla uygulamıştır.
– Devlet hazinesine yük olmadan güçlü ve büyük ordular oluşturulmuş, böylece iç ve dış güvenlik sorunları çözülmüştür.
– Göçebe halkın yerleşik unsurlara zarar vermeleri önlenmiş, böylece sosyo-ekonomik denge sağlanmıştır.
– Boş araziler (din ve ırk ayrımı gözetmeksizin) işlemesi için halka dağıtılmış, böylece üretimde artış sağlanmıştır.
– Ülke bayındır hale gelmiştir.
– İkta sistemi ile toprakların güvenlik ve asayişi sağlanmıştır.
Not: İkta sistemi sayesinde devletin dış ve iç güvenlik sorunu hazineden para harcamadan çözülmüştür.
Selçuklu Ordusu
İlk dönemlerde atlı birliklerden oluşan Selçuklu ordusu zamanla gelişerek Sultan Melikşah döneminde (1072 -1092) devrinin en büyük ordusu haline gelmiştir. Selçuklu ordusu dört ana bölümden meydana gelmekteydi.
* Guleman-ı Saray (Saray Köleleri): Çeşitli milletlerden esir alınan veya küçük yaşta esir edilen kölelerden oluşmaktadır. Sarayda görevlidirler. Her türlü masrafları devletçe karşılanmaktadır.
* Hassa Ordusu: Devletten yaptıkları hizmet karşılığında maaş alan askeri birliklerdir. Bu ordu Osmanlı Devleti’ndeki kapıkulu askerlerinin temelini oluşturmuştur.
* İkta Askerleri: Büyük Selçuklularda maaş karşılığı devlet görevlilerine verilen topraklara ikta toprakları denirdi. İkta sahipleri topladıkları verginin bir bölümü ile kendi ihtiyaçlarını karşılar, kalanı ile atlı asker yetiştirirlerdi. Savaş dönemlerinde ise besledikleri bu askerlerin başında savaşa katılırlardı.
* Türkmenler: Atlı birliklerdir. Genellikle konar – göçer Türk boylarına mensup olan gönüllü kuvvetlerdir.
* Yardımcı Kuvvetler: Bağlı devletler ve beyliklerden alınan birliklerdir.
Selçuklu ordusunun başkomutanı Sultandır. Ordu düzeni ise on’lu sisteme dayanmaktadır.
