1. ÜNİTE: 1881’DEN 1919’A MUSTAFA KEMAL

3. Mustafa Kemal’in Fikir Hayatının Gelişimi

Mustafa Kemal’i en çok Fransız İhtilali ile ilgili okuduğu kitaplar etkilemiştir.

Kurtuluş Savaşı’nın başarıya ulaşmasında, Fransız İhtilali’nin fikirlerinden etkilenen Mustafa Kemal’in ileri görüşlülüğü, kararlılığı, birlik ve beraberliğe olan inancı etkili oldu. Alınan her kararın çoğunluğun isteğine uygun ve hukuk kuralları içerisinde olmasını sağladı. Bölgesel direnişi Millî Mücadele’ye dönüştürmek için önce örgütlenmeye önem verdi.

Mustafa Kemal’in bir lider olarak birleştiricilikte gösterdiği başarı Türk ulusunu tek vücut, tek yürek hâline getirdi. Geçmişten ders almasını ve tecrübelerinden faydalanmasını çok iyi bilen Mustafa Kemal, önce yönetici kadroları oluşturdu. Ardından askerî ve idari merkezileşmeyi sağladı. Sonra silahlı mücadeleye girişti. Sonuçta elde edilen başarıyı da Lozan’da bütün dünyaya kabul ettirdi.

Osmanlı Devleti’nin dağılmasını engellemek amacıyla ortaya konulan Osmanlıcılık akımının yurt- severlik yaklaşımı ile Batıcılık anlayışının çağdaşlaşma düşüncesi Mustafa Kemal üzerinde etkili oldu. Türkçülük ise bir ulus devlet yapılanmasını düşünmesine yol açtı.

Gençlik yıllarında Mustafa Kemal’i etkileyen diğer bir olay da 1897 yılında başlayan Osmanlı-Yunan Savaşı’dır. Askerî lisede okuduğu hâlde gönüllü olarak savaşa katılmak istemişti. Osmanlı Devleti’nin savaşı kazanmış olmasına rağmen entrikalarla masada yenik sayılması Mustafa Kemal’ de diplomasiye önem verilmesi gerektiği inancını doğurmuştu. Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sonuçlanmasın- dan sonra Lozan Barış Görüşmeleri’nde Türk milletinin haklarını savunmak için çetin bir mücadele vermesinin nedenlerinden biri de yaşadığı bu deneyimdir. Türkiye Cumhuriyeti’nin cumhurbaşkanı olduğu dönemde de devletler arası ilişkilerde diplomatik yolları kullanırken gösterdiği özen, Atatürk’ün siyasetin önemini kavradığının en açık göstergesiydi.