Ders İzle Online Ders İzle
9. Sınıf Tarih dersi TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ (10–13.YÜZYIL) ünitesi İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERnde Kültür ve Medeniyet konusunun alt başlığı olan Hükümet konusunun özetini aşağıdan okuyabilirsiniz. KPSS Tarih hazırlığı yapan arkadaşlarımızın konuyu mutlaka dikkatlice okuması gerekir.
İlk Türk-İslam Devletlerinde Kültür ve Medeniyet
HÜKÜMET
Büyük Selçuklu Devleti’nde devleti ilgilendiren tüm meseleler “Divan-ı Saltanat” adı verilen Büyük Divanda görüşülürdü.
Büyük Divanın başkanı Sahib-i Divan-ı Saltanat unvanını kullanan vezirdi. Ayrıca Büyük Divana bağlı olarak kendi alanlarındaki işleri yürüten divanlar mevcuttur. Bunlar:
* Divan-ı Tuğra (İnşa): Devletin iç ve dış tüm yazışmalarını düzenleyen divandır.
* Divan-ı İsraf: Devlete bağlı tüm kurumları denetleyen güçlü bir denetim teşkilatıdır. Bu divanın başkanına “Müsrif” denir.
* Divan-ı Arz: Büyük Selçuklu Devleti’nde ordu ile ilgili tüm ihtiyaçlar Divan-ı Arz tarafından karşılanırdı.
* Divan-ı İstifa: Mali işleri düzenleyen kuruldur. Bu kurulun başkanlığını “Müstefvi” adı verilen görevli yürütürdü.
Taşra teşkilatında yer alan eyaletlerin başında “şıhne” adı verilen askeri valiler, bölgelerin başında melik unvanını taşıyan hanedan mensupları bulunurdu.
Amid: Şehir ve kasabaların mülki idaresinden sorumludur (Sivil Vali).
Amil: Şehir ve kasabaların mali işlerinden sorumludur. Vergiler amiller tarafından toplanmaktadır.
Muhtesib: Belediye işlerinin kontrolünden sorumludur. Çarşı ve pazarlar muhtesibler tarafından denetlenir.
Ulag: Posta şebekesine verilen addır.
* Adliye örgütü, şer’i hukuk ve örfi hukuk olarak ikiye ayrılmıştır.
– Şer’i davalara kadılar bakardı.
– Örfi davalara “Emir-i Dâd” (Adalet Bakanı) denen görevliler bakardı.
* Bunlar dışında, devlete karşı işlenen ağır suçlar, sultanın başkanlığındaki özel mahkemede (Divan-ı Mezalim) hükme bağlanırdı. Divan-ı Mezalim‘in verdiği kararlar kesindi.
