İkinci Beylikler Dönemi Konu Anlatımı KPSS Tarih

Kısmen Lise 1 tarih Türkiye Tarihi ünitesinin kısmen de lise 2 tarih dersi Beylikten Devlete ünitesinin parçası olan XIII ve XIV. yüzyılda Anadolu da kurulan beylik ve devletler konu anlatımı özellikle KPSS’de her sene soru çıkan konulardandır. Lütfen kısa özetimizi dikkatli okuyunuz.

İkinci Beylikler Dönemi

Osmanoğulları (1299 -1922)

– Oğuzların Bozok Kolu’na bağlı Kayı boyu tarafın­dan kurulmuştur.

– Yassı Çemen Savaşı’nda Türkiye Selçukluları’nı destekleyen Kayı boyu, l. Alaaddin Keykubat tarafın­dan Ankara’nın batısındaki Karacadağ’a yerleştirildiler.

– Ertuğrul Gazi liderliğinde Bizans sınırına gelen Kayılar burada Söğüt ve Domaniç dolaylarına yerleşti­ler.

– Osman Gazi zamanında 1299’da bağımsız bir bey­lik haline geldiler.

 

Karamanoğulları (1256 -1487)

Osmanlı’yı en çok uğraştıran beylik

– Oğuzlar’ın Bozok koluna bağlı Afşar boyu tarafın­dan Konya, Karaman ve Ermenek’te kurulmuştur.

– Türkiye Selçukluları’nın merkezi Konya’yı ele geçir­miş ve kendilerini Türkiye Selçukluları’nın varisi görerek Anadolu’da Türk birliğini kurmaya çalışmışlardır.

– Osmanlı Devleti’ni en fazla uğraştıran beylik özelli­ğini de taşıyan Karamanoğulları, l. Murad zamanında Osmanlı Devleti’yle mücadeleye girişmiş, ardından Yıldırım Bayezid bu beyliğe son vermiştir. Ancak An­kara Savaşı’ndan sonra tekrar kurulan Karamanoğul­ları Fatih Sultan Mehmed zamanında etkisiz hale ge­tirilmiş ve l. Bayezid tarafından kesin olarak yıkıl­mıştır (1487).

Karamanoğlu Mehmed Bey Türkçe’yi resmi dil ilan etmiştir. Böylece Anadolu’da Türkçe’yi resmi dil ola­rak kabul eden ilk Türk beyliği Karamanoğulları olmuştur (1277).Karamanoğullarının bu davranışı Türk diline ve kültürüne sahip çıktıklarını, yabancı kültürün etkisine karşı olduklarını göstermektedir.

 

Germiyanoğulları (1299 -1429)

– Kütahya merkez olmak üzere Emet, Tavşanlı, Si­mav, Birgi ve Selçuk’ta kurulmuştur

– l. Murad döneminde Osmanlı Devleti’yle akrabalık kuran Germiyanoğulları Kütahya, Emet, Simav ve Tavşanlı’yı Osmanlı Devleti’ne çeyiz olarak vermiştir.

– Yıldırım Bayezid zayıflayan bu beyliği ortadan kal­dırmıştır. Ancak Ankara Savaşı’ndan sonra yeniden kurulan beylik II. Murad zamanında vasiyet yoluyla Osmanlı Devleti’ne katılmıştır (1429).

 

Karesioğulları (1304 -1345)

– Balıkesir merkez olmak üzere Çanakkale ve Berga­ma’da kurulmuştur.

– Denizcilikte ileri giden ve güçlü bir donanma oluştu­ran bu beyliğe Orhan Bey son vermiştir.

– Karesioğulları’nın donanmasının Osmanlı Devleti’nin eline geçmesi, Osmanlıların Rumeli’ye geçişini kolaylaştırmıştır.

– Karesioğulları’nın komutanları Osmanlı ordusunda görev almıştır. (Hacı İlbey, Evronos Bey vb.

– Osmanlı Devleti’ne katılan ilk beylik olan Karesioğulları Ankara Savaşı’ndan sonra tekrar kurulmamıştır.

 

Hamitoğulları (1300 -1423)

– Uluborlu merkez olmak üzere Isparta, Eğridir, Borlu ve Antalya çevresinde kurulmuştur.

– Beylik zamanla iki kola ayrılmış ve Eğridir Kolu’na ait olan; Yalvaç, Karaağaç, Beyşehir, Seydişehir ve Akşehir toprakları l. Murad tarafından satın alınmış­tır. Beyliğin diğer kolu olan Antalya koluna ise. Yıldı­rım Bayezid son vermiştir.

– Ankara Savaşı’ndan sonra yeniden kurulan beylik II. Murad tarafından Osmanlı Devleti topraklanna katıl­mıştır (1423).

 

Aydınoğullan (1308 • 1426)

– Birgi merkez olmak üzere Aydın, Tire, Efes, Selçuk ve İzmir’de kurulmuştur.

– En parlak dönemin yaşandığı Umur Bey zamanında denizcilik faaliyetlerinde ileri gitmişler ve Ege Adaları ile Yunanistan’a seferler düzenlemişlerdir.

– Umur Bey’in ölümüyle zayıflayan beyliğe Yıldırım Bayezid son vermiştir. Ancak Ankara Savaşı’ndan sonra yeniden kurulan beylik II. Murad tarafından ke­sin olarak Osmanlı Devleti topraklama katılmıştır.

 

Menteşeoğulları (1261 -1424)

– Milas merkez olmak üzere Muğla, Fethiye ve Söke’de kurulmuştur.

– Denizcilikle uğraşmışlar ve Rodos’a seferler yap­mışlardır.

– Yıldırım Bayezid’in son verdiği beylik Ankara Sava­şı’ndan sonra tekrar kurulmuştur. II Murad Menteşe-oğullarına kesin olarak son vermiştir.

 

Saruhanoğulları (1313 -1410)

– Manisa’da kurulmuştur.

– Denizcilik faaliyetlerinde bulunan bu beyliğe Yıldı­rım Bayezid son vermiştir.

– Ankara Savaşı’ndan sonra yeniden kurulan beylik, Çelebi Mehmed tarafından kesin olarak Osmanlı Devleti’ne katılmıştır (1410).

 

Candaroğulları (1292 -1461)

– Kastamonu ve Sinop’ta kurulmuştur.

– Denizcilikle uğraşan bu beylik Karadeniz’de Vene­dikliler ve Cenevizliler ile ticari nedenlerle mücadele etmiştir.

– Kastamonu koluna Yıldırım Bayezid son verirken, İsfendiyaroğulları olarak da anılan Sinop Kolu Anka­ra Savaşı’ndan sonra Timur’a bağlılığım bildirmiş ve Candaroğulları topraklannın tamamına hakim olmuş­tur.

– II. Murad Candaroğulları’nı Osmanlı Devleti’ne bağ­larken, Fatih Sultan Mehmed bu beyliğe kesin olarak son vermiştir (1461).

 

Eşrefoğulları (1284 -1326)

– Beyşehir merkez olmak üzere Ilgın, Bolvadin, Akşe­hir ve Seydişehir’de kuruldu.

– Moğollar bu beyliğe son vermiştir. Taceddinoğulları (Canik Beyleri) (1384 -1428)

– Niksar merkez olmak üzere Samsun, Bafra, Terme ve Ordu’da kurulmuştur.

– II. Murad döneminde tamamen Osmanlı Devleti’ne katılmıştır.

 

Sahipataoğulları (1275 -1342)

– Afyonkarahisar ve çevresinde kurulmuştur.

– Germiyanoğulları bu beyliğe son vermişlerdir.

 

Pervaneoğulları (1277 -1322)

– Sinop merkez olmak üzere kurulmuştur.

– Kırım’a seferler yapan bu beylik, Candaroğulları tarafından ortadan kaldırılmıştır.

 

Eretna Devleti (1335 -1381)

– Sivas, Kayseri, Niğde, Amasya, Erzincan ve Tokat’ta kurulmuştur.

– Bu devlette vezir olan Kadı Burhaneddin Ahmed hükümdarlığım ilan ederek bu devlete son vermiştir.

 

Kadı Burhaneddin Devleti (1381 -1398)

Eretna Devleti topraklarında kurulmuş olan bu devle­te Yıldırım Bayezid döneminde son verilmiştir. Bu devletin ortadan kalkmasıyla Anadolu’nun büyük bir kısmında siyasi birlik sağlanmıştır.

 

Dulkadiroğulları (1337 -1515)

– Elbistan merkez olmak üzere, Maraş, Malatya, Har-put, Besni ve Amik’te kurulmuştur.

– Yavuz Sultan Selim tarafından Turnadağ Savaşı’yla Osmanlı Devleti’ne katılmıştır (1515).

– Bu beyliğin Osmanlı Devleti’ne katılmasıyla Os­manlılar Anadolu Türk birliğini kesin olarak sağlamış­lardır.

 

Ramazanoğulları (1353 -1608)

– Adana ve çevresinde kurulmuştur.

– Kurulduğunda Memlükler’e bağlı olan bu beylik Ya­vuz Sultan Selim’in Mısır Seferi’yle Osmanlı Devle­ti’ne bağlanmış ve l. Ahmed zamanında kesin olarak bu beyliğe son verilmiştir (1608).

 

F) BEYLİKLERİN ANADOLU’NUN TÜRKLEŞMESİNE KATKILARI

– Uç bölgelerine gelen Türkmenleri yerleştirerek bura­larda Türk nüfusun yoğunlaşmasını sağlamışlardır.

– Türkiye Selçuklu Devleti’nin Moğol hakimiyetine gir­mesiyle beraber bulundukları bölgeleri Türkleştirme çalışmalarını devam ettirmişlerdir.

– Moğol baskısından uzak olan beylikler gaza ve cihad amacıyla Bizans topraklarına akınlarda bulunmuş ve buraların Türk yurdu olmasını sağlamışlardır.

– Fethedilen topraklarda Türk kültürünün yerleşmesine ve kökleşmesine katkıda bulunmuşlardır.

– Takip ettikleri iskan politikası sonucunda halkın yer­leşik hayata geçmesini sağlamışlardır.